Aktualności

Niestosowanie się do zaleceń lekarskich zawsze jest złe!

W ostatnich tygodniach coraz więcej słyszy się o spustoszeniu, które sieje jeden z najsilniejszych na rynku leków przeciwbólowych, fentanyl. Czym jest, jak działa i gdzie znajduje zastosowanie, oraz co się dzieje w przypadku uzależnienia od niego?

Rozmowa z Wojciechem Włodarczykiem, lek. chirurgiem oraz lekarzem rodzinnym z Przychodni Przyszpitalnej Samodzielnego Publicznego Szpitala Rejonowego w Nowogardzie.

Panie doktorze pacjenci  często sami sobie wyznaczają, co brać i w jakich ilościach w kwestii medykamentów, suplementów. Jak bardzo jest to szkodliwe?

 lek. POZ Wojciech Włodarczyk: - Olbrzymia większość pacjentów bardzo szczegółowo i sumiennie stosuje się do zaleceń lekarskich. Niestety, podczas wizyt lekarskich, w różnych sytuacjach (POZ, Szpital, Pogotowie Ratunkowe) rzadko, ale jednak, spotykam się z problemem, jakim jest niestosowanie się do zaleceń lekarza. Doświadczam tego, że chorzy ludzie po wizycie u lekarza sprawdzają postawioną przez niego diagnozę, sposób leczenia oraz zalecenia, najczęściej przez internet lub przez osoby całkowicie niezwiązane ze służbą zdrowia, na przykład z … sąsiadką. Jakiś czas temu powstała nawet reklama  z udziałem „Goździkowej”. Niestosowanie się do zaleceń lekarskich zawsze jest złe. Przeciętny człowiek nie ma wystarczającej wiedzy medycznej i nie jest w stanie dokonać prawidłowej oceny przyczynowo - skutkowej, w wielu schorzeniach. Oczywiście, w prostych przypadkach medycznych zalecane jest stosowanie popularnych lekarstw przez ludzi chorych, jednakże w przypadku przedłużających  się dolegliwości, chory zawsze powinien zasięgnąć porady lekarskiej.

Czy w obecnych czasach  da się funkcjonować  i pracować bez wspomagania psychiki farmaceutykami?

- Chcę powiedzieć, że w dzisiejszych czasach są złożone problemy sfery psychicznej. Czas biegnie w sposób stały, jednak ostatnio, w odczuciu wielu ludzi znacznie przyspieszył. Współcześnie, w tej samej jednostce czasu człowiek może wykonać wiele czynności, których niedawno nie był w stanie wykonać, w tak krótkim czasie. Wiele osób sobie z tym nie radzi, płacąc pogorszeniem stanu zdrowia, szczególnie pogorszeniem sfery psychicznej. Myślę tu o: nerwicy, depresji, niedostosowaniu się do szybkiego tempa życia. Oczywiście da się żyć bez wspomagania psychiki farmaceutykami, ale wiele osób, nawet tych silnych, okresowo wymaga pomocy w zakresie oceny psychologicznej, psychiatrycznej, a nawet pomocy farmakologicznej.

Z informacji wynika, że fentanyl, to bardzo silny lek przeciwbólowy o działaniu narkotycznym, zbiera śmiertelne żniwo na świecie. W Polsce po jego zażyciu zmarło do tej pory już kilka osób. Dlaczego jest to taki przerażający widok po jego zażyciu i co się dzieje wówczas w ludzkim organizmie?

- W ostatnich tygodniach mamy wiele doniesień mediów o stosowaniu szczególnego specyfiku farmakologicznego, jakim jest Fentanyl i jego pochodne. Fentanyl  jest syntetycznym opioidem, jednym z najsilniejszych narkotyków, działającym przede wszystkim na centralny układ nerwowy – mózg, wywołującym ogromne spustoszenie w sferze psychicznej. Fentanyl został nazwany „narkotykiem „Zombi”, gdyż szybko powoduje efekty psycho-fizyczne zniewalające, które doprowadzają do spowolnienia i nieracjonalnego zachowania, a nawet „paraliżu”. Widok takiego człowieka jest przerażający i bardzo często ludzie ci nie przeżywają takich zdarzeń.

Czy jest prawdą że lek ten powoduje np. gnijące rany i trudności z poruszaniem. Czym jest "narkotyk zombie", co to są opioidy i dlaczego zyskują tak na niechlubnej popularności?

- Fentanyl, jak wyżej wspomniałem jest syntetycznym opioidem, lekiem narkotycznym, który stosuje się w medycynie, w niewielkich dawkach, jako lek przeciwbólowy. Działanie przeciwbólowe tego leku jest intensywne, skuteczne i krótkotrwałe. Skutki jego są skumulowane w mózgu i polegają na: blokowaniu receptorów bólowych, zwiększaniu produkcji serotoniny i zmniejszania stężenia endorfin. A jest on tym bardziej niebezpieczny, że pozamedyczna dawka, którą może zażyć człowiek, w stosunku do dawki śmiertelnej jest bardzo zbliżona. Stosowanie fentanylu, bądź jego pochodnych stanowi przeogromne zagrożenie dla życia. Często zdarza się tak, że szczególnie młodzi ludzie, którzy próbują zażyć preparatów z tej grupy chemicznej, zanim doświadczą efektów działania narkotycznego, nagle umierają. Trudno mówić, czy lek ten powoduje „gnijące rany”, bo od jego przedawkowania do nagłego zgonu, efekty nie zdążą jeszcze wystąpić. Ludzie od wielu pokoleń sięgają po leki narkotyczne i olbrzymia grupa ludzi szybko się od nich uzależnia. Tak było, jest i tak niestety będzie. Okresowo pojawiają się lekarstwa, które są „modne”. Dzisiaj ten czas należy do Fentanylu. Mimo tego, że preparat ten jest bardzo trudno dostępny, to jednak zdarzają się sytuacje, w których można                 go zdobyć i nie jest to tylko naganne, ale jest to wprost kryminalne. Niechlubna popularność fentanylu wynika z jego szybkiego działania, a tak jak wcześniej powiedziałem, lek ten w niekontrolowanych dawkach, szybko doprowadza do gwałtownego, nieodwracalnego uszkodzenia mózgu i do śmierci. Szczególnie młode osoby są niesłychanie zagrożone nagłymi tragicznymi efektami rujnującymi prawidłową pracę ich mózgu.

Dlaczego Fentanyl uzależnia tak szybko i czy jego przepisywanie na receptę  powinno być specjalnie monitorowane?

-  Wszystkie leki narkotyczne są ściśle kontrolowane przez inspektorów nadzoru farmaceutycznego oraz przez inne instytucje do tego powołane. Jestem lekarzem, chirurgiem. Przez wiele lat byłem odpowiedzialny za gospodarkę środkami narkotycznymi i przeciwbólowymi. Przez cały ten czas nigdy nie zdarzyło mi się, żebym miał jakiekolwiek problemy z tą grupą leków. Tak jak każdy lek narkotyczny, Fentanyl jest również ściśle monitorowany. W każdym systemie kontroli i sprawozdawczości gospodarki narkotykami istnieje furtka, która daje osobom skrajnie nieuczciwym możliwość wyprowadzenia pewnej ilości leków narkotycznych poza system. Zawsze znajdą się „czarne owce”, które wyprowadzą taki lek poza system i będą próbowały zrobić świetny interes na zdrowiu i życiu innych ludzi. Osoby, które to czynią powinny być eliminowane z kręgów medycznych w sposób kategoryczny i natychmiastowy. Fentanyl jako lek narkotyczny, szybko działający, równie szybko uzależnia. Jest jednak zaliczany do wyjątkowych leków narkotycznych, który stosowany w sposób niekontrolowany staje się bardzo, bardzo niebezpiecznym.

Zachowanie osób uzależnionych jest tak nietypowe, że ich widok może wprawiać w przerażenie Dlaczego ci ludzie się tak zachowują?

- Wszystkie osoby, które używają środków narkotycznych w dowolny sposób, zachowują się nietypowo. Widok człowieka, po zażyciu narkotyków w niekontrolowany sposób, jest widokiem przerażającym, szczególnie dla osób, które nie są związane zawodowo ze służbą zdrowia. Osoby             po zażyciu narkotyków wykazują całkowicie nieracjonalne zachowanie psychiczne i fizyczne oraz bardzo często wykazują się nieprawdopodobną siłą fizyczną. Opanowanie takiej osoby jest bardzo trudne. W przypadku spotkania takiej osoby polecam wezwanie służb ratowniczych i Policji, co może uchronić te osoby oraz otoczenie przed możliwymi dramatycznymi skutkami. Stosowanie, bez kontroli  jakichkolwiek środków farmakologicznych, a tym bardziej leków narkotycznych, może spowodować tylko krótkotrwałą „ucieczkę od świata”, gdyż niekontrolowana ingerencja w pracę mózgu najczęściej kończy się tragicznie. Fentanyl rujnując mózg, doprowadza do charakterystycznych, irracjonalnych zachowań.

Do obowiązków lekarza POZ należą m.in. promocja zdrowia i profilaktyki (np. chorób układu krążenia), porady lekarskie, badania, kierowanie do lek. specjalistów  i wystawianie orzeczeń, a także zaświadczeń o stanie zdrowia pacjenta. Czy Pana zdaniem lekarz rodzinny odgrywa również  pierwszą rolę w wykrywaniu i zwalczaniu uzależnień?

- Lekarze rodzinni, którzy są na „pierwszej linii frontu medycznego” i zajmują się zwykle całymi rodzinami, odgrywają olbrzymią rolę w wykrywaniu i zwalczaniu uzależnień, gdyż mają wgląd w to, co dzieje się w rodzinach i często potrafią znaleźć osoby, które w niekontrolowany sposób chciałyby lub już używają różnych rodzajów lekarstw, nie tylko tych narkotycznych czy przeciwbólowych, ale bardzo, bardzo różnych. Zdarza się, że rozmowy osób uzależnionych z lekarzem rodzinnym prowadzą do zmiany ich zachowania. Najczęściej jednak, tak jak u alkoholików, osoby te nie są podatne na sugestie. Mimo tego, w taki czy inny sposób trzeba je koniecznie zachęcać do leczenia. Oczywiście w dzisiejszych czasach można leczyć tylko te osoby, które rozumieją swoją chorobę i chcą się leczyć. Nie możemy leczyć osób wbrew ich woli, które sobie tego nie życzą, a które nie miały konfliktu z prawem.

Rozmowa i foto: SPSR w Nowogardzie